www.intRel.Politics.Blog

سرفصل‌ها و منابع درس

 روش پژوهش در علوم سیاسی (۲) 

Political Science Research Methods (2) 

تعداد واحد: 2 
تعداد ساعت: 16 ساعت نظری + 32 ساعت عملی 
دروس پیش‌نیاز: روش پژوهش در علوم سیاسی (1)  
نوع واحد: جبرانی ☐  پایه ☒  تخصصی ☐  اختیاری ☐  نظری ☒  عملی ☒ 
آموزش تکمیلی عملی:  ندارد ☒  دارد ☐ (سفر علمی ☐ کارگاه ☐ آزمایشگاه ☐ سمینار ☐) 
آزمون: نوشتاری ☒  عملکردی ☐ 
استاد: دکتر تقی نژاد 

هدف درس: آشنایی دانشجویان با روش‌های تحقیق کمّی و کیفی در علوم سیاسی با رویکرد نظری و کاربست آن در مقام عمل. 
شرح درس: در این درس به دانشجویان علاوه بر معرفی مکاتب مختلف روش‌شناختی در علوم سیاسی، مراحل اجرایی پژوهش‌های کمّی و کیفی آموزش داده می‌شود.  

جلسۀ اول 
گفتار: کلیاتی درباره رویکردهای اصلی در پژوهش‌های اجتماعی و سیاسی 
● رویکرد پوزیتیویستی 
● رویکرد تفسیری 
● رویکرد انتقادی 

جلسۀ دوم 
گفتار: کلیاتی درباره رویکردهای اصلی در پژوهش‌های اجتماعی و سیاسی 
● رویکردهای اسلامی به پژوهش (روش‌های تفسیری، برهانی، استنباطی) 

جلسۀ سوم 
گفتار: تفاوت میان روش‌های کمّی و کیفی و منطق آنها 

جلسۀ چهارم 
گفتار: طراحی و سازمان‌دهی پژوهش‌های سیاسی 
● نوشتن پیشنهاده (پروپوزال) و طرح پژوهش 

جلسۀ پنجم 
گفتار: تکنیک‌های گردآوری داده 
● آزمایش 
● پیمایش 
● فنون نظرسنجی، نگرش‌سنجی و وضعیت‌سنجی 

جلسۀ ششم 
گفتار: تکنیک‌های گردآوری داده 
● مصاحبه 
● مشاهدۀ میدانی 

جلسۀ هفتم 
گفتار: تکنیک‌های گردآوری داده 
● روش‌های اَسنادی 
● روش‌های مقایسه‌ای و تاریخی–تطبیقی 

جلسۀ هشتم 
گفتار: روش‌های تحلیل کمّی 
● تحقیق پیمایشی 
● تحقیق همبستگی 
● تحلیل محتوا 

جلسۀ نهم 
گفتار: روش‌های تحلیل کمّی 
● آماده‌سازی و منظم کردن داده‌ها برای تحلیل 
● چگونگی ارایۀ یافته‌ها به کمک جدول، نمودار و منحنی 

جلسۀ دهم 
گفتار: روش‌های تحلیل کمّی 
● مقیاس‌های گرایش به مرکز و پراکندگی 
● روشهای تعیین میزان همبستگی میان متغیرها 
● آزمون فرضیه 

جلسۀ یازدهم 
گفتار: روش‌های تحلیل کیفی 
● مطالعه موردی کیفی 
● قوم نگاری 
● پدیدارشناسی 
● اقدام‌پژوهی 

جلسۀ دوازدهم 
گفتار: روش‌های تحلیل کیفی 
● نظریۀ زمینه‌ای 
● گروه کانونی 
● تحلیل گفتمان 
● تحلیل روایت 

جلسۀ سیزدهم 
گفتار: کار پژوهشی دانشجویان 
● تمرین با یک یا چند روش گردآوری مستقیم اطلاعات از مردم (مصاحبه، پیمایش، مشاهدۀ میانی) 

جلسۀ چهاردهم 
گفتار: کار پژوهشی دانشجویان 
● تمرین نوشتن پیشنهاد تحقیق (پروپوزال) 

جلسۀ پانزدهم 
گفتار: کار پژوهشی دانشجویان 
● تمرین نگارش مقاله‌های دانشگاهی 

جلسۀ شانزدهم 
گفتار: کار پژوهشی دانشجویان 
● آشنایی با نرم‌افزارهای تحلیل کیفی (مانند NVIVO یا MAXQDA) 

مهمترین منابع درس (ویژۀ کنکور کارشناسی ارشد): 
● ریچ، ریچارد و یارول مانهایم (۱۳۹۱). روش‌های تحقیق در علوم سیاسی: تحلیل تجربی. برگردانِ لی‌لا سازگار. تهران: مرکز نشر دانشگاهی. 
● سریع‌القلم محمود (۱۳۸۷). روش تحقیق در علوم سیاسی و روابط بین‌الملل. تهران: فرزان روز. 
● سیدامامی، کاووس (1387). پژوهش در علوم سیاسی (رویکردهای اثبات‌گرا، تفسیری و انتقادی). تهران: دانشگاه امام صادق(ع). 
● منوچهری عباس (به اهتمام) و همکاران (۱۳۹۴). رهیافت و روش در علوم سیاسی. تهران: سمت. 

برخی از منابع پیشنهادی برای مطالعۀ بیشتر، (و کنکور دکترای تخصصی Ph.D) افزون بر منابع بالا: 
● اردستانی، علی (۱۳۸۹). ساختار و ماهیت روش‌شناسی در علم سیاست. تهران: قومس. 
● ببی، آرل (۱۳۹۵) روش‌های تحقیق در علوم اجتماعی (جلد ۱ و 2). برگردانِ رضا فاضل. تهران: سمت. 
● کرسول، جان دیلیو (۱۳۹۱). طرح پژوهش: رویکردهای کمی و کیفی و ترکیبی. برگردانِ حسن دانایی‌فرد و علی صالحی. تهران: مهربان نشر. 
نیومن، ویلیام لاورنس (۱۳۹۰) روشهای پژوهش اجتماعی رویکرد کمی و کیفی (جلد اول). برگردانِ ابولحسن فقیهی و عسل آغاز. تهران: ترمه. 

.

.

.