www.intRel.Politics.Blog

سرفصل‌ها و منابع درس

 صهیونیسم و مسأله فلسطین 

 Zionism and Palestinian Issue 

تعداد واحد: 2 
تعداد ساعت: 32 
دروس پیش‌نیاز: – 
نوع واحد: جبرانی ☐  پایه ☐  تخصصی ☐  اختیاری ☒  نظری ☒  عملی ☐ 
آموزش تکمیلی عملی:  ندارد ☒  دارد ☐ (سفر علمی ☐ کارگاه ☐ آزمایشگاه ☐ سمینار ☐) 
آزمون: نوشتاری ☒  عملکردی ☐ 
استاد: دکتر تقی نژاد 

هدف درس: آشناسازی دانشجویان با چگونگی شکل‌گیری جنبش صهیونیزم و رشد و گسترش آن در منطقۀ خاورمیانه، تأثیر صهیونیزم در پیدایش اسرائیل، آشنایی با ابعاد مختلف فکری–نظری، بنیانگذاران و عقاید و اصول اساسی صهیونیسم و مطالعۀ روندهای نو، آشنایی با فلسطین: تاریخچه، فرهنگ و سیاست قبل از ۱۹۴۸ و پس از آن و بررسی روابط میان فلسطینیان با رژیم اسرائیل از سال ۱۹۴۸ تا زمان حاضر. 
شرح درس: در این درس دانشجویان با زمینه‌ها و بسترهای شکل‌گیری رژیم صهیونیستی آشنا شده و مسألۀ فلسطین، ساکنان این سرزمین، مردم و نوع تعاملاتشان با یهودیان را در بستر تاریخی آشنا می‌شوند. همچنین با درگیری‌ها و منازعات فلسطینیان با دولت صهیونیستی از یک سو و رابطه دولت‌های بزرگ چون فرانسه، انگلیس و ایالات متحده در طی بیش از ۶۵ سال گذشته آشنا می‌گردند. 

جلسۀ اول 
گفتار: معرفی فلسطین 
● تاریخ، ساکنان عرب، جمعیت و... 

جلسۀ دوم 
گفتار: وضعیت فلسطین در ادوار تاریخی 
● دوران قیمومیت 
● پیش و پس از اشغال 

جلسۀ سوم 
گفتار: زمینه‌ها و بسترهای فکری–تاریخی شکل‌گیری صهیونیسم 

جلسۀ چهارم 
گفتار: مهاجرت در اندیشۀ صهیونیسم 
● دیاسپورای یهود با تأکید بر انگاره‌های هویتی 

جلسۀ پنجم 
گفتار: معرفی بنیانگذاران صهیونیسم (زمینه‌های فکری و عقاید) 
● تئودر هرتزل 
● حیم وایزمن و... 

جلسۀ ششم
گفتار: انشعابات و تقسیمات صهیونیسم 
● صهیونیسم سیاسی 
● مذهبی 
● موعودگرا 
● کارگری و... 
● معرفی پست‌صهیونیسم و تحولات مشابه 

جلسۀ هفتم 
گفتار: رابطۀ صهیونیسم و تشکیل اسراییل 
● تأثیر ایدئولوژی و ماهیت دولت 
● ابعاد تجلی صهیونیسم در ساختار سیاسی اسراییل (دولت، پارلمان و...) 

جلسۀ هشتم 
گفتار: چگونگی شکل‌گیری مقاومت در برابر اسرائیل 

جلسۀ نهم 
گفتار: احزاب و گروههای فلسطینی 
● از گروههای اولیه مانند فتح، تا حماس و جهاد و... 

جلسۀ دهم 
گفتار: معرفی رهبران فلسطینی (آرمان‌ها و عقاید، ضعف‌ها و قوت‌ها) 
● عزالدین قسام 
● یاسر عرفات 
● احمد یاسین 
● فتحی شقاقی 
● اسماعیل هنیه 
● یحیی سنوار و... 

جلسۀ یازدهم 
گفتار: تشکیلات خودگردان (حاکمیت کرانۀ باختری و نوار غزه: اهداف و آرمان‌ها) 

جلسۀ دوازدهم 
گفتار: اعراب و مسألۀ فلسطین 

جلسۀ سیزدهم 
گفتار: انقلاب اسلامی ایران و مسألۀ فلسطین 

جلسۀ چهاردهم 
گفتار: جهان اسلام و آرمان فلسطین 

جلسۀ پانزدهم 
گفتار: سازمان ملل متحد و آرمان فلسطین 

جلسۀ شانزدهم 
گفتار: آیندۀ رژیم صهیونیستی (آسیب‌ها، چالش‌ها و تهدیدات) 
● عملیات طوفان‌الاقصی و جنگ غزه 

مهمترین منابع درس (ویژۀ کنکور کارشناسی ارشد): 
● افتخاری، اصغر (۱۳۸۰). جامعه‌شناسی سیاسی اسراییل. تهران: مرکز پژوهشهای علمی و مطالعات استراتژیک خاورمیانه. 
● مؤسسه مطالعات فلسطینی (۱۳۷۷). سیاست و حکومت رژیم صهیونیستی. برگردانِ مرکز مطالعات و تحقیقات اندیشه‌سازان نور. تهران: مرکز اسناد انقلاب اسلامی. 

برخی از منابع پیشنهادی برای مطالعۀ بیشتر، (و کنکور دکترای تخصصی Ph.D) افزون بر منابع بالا: 
● ابوحسنه، نافذ (۱۳۸۱). دینداران و سکولارها در جامعه اسراییل. برگردانِ سید حسین موسوی. تهران: مرکز پژوهشهای علمی و مطالعات استراتژیک خاورمیانه. 
● الغنوشی ، راشد (۱۳۹۰). انقلاب اسلامی و امام خمینی، مساله فلسطین و طرح صهیونیسم، حاکمیت علما یا روشنفکران. برگردان و توضیحات سیدهادی خسروشاهی. تهران: مجمع جهانی تقریب مذاهب اسلامی. 
● درخشه سید جلال و کسری صادق‌زاده (۱۳۹۳). چالش‌های ساختاری رژیم صهیونیستی (با تأکید بر آسیب‌های فرهنگی–اجتماعی. تهران: پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات. 
● در خشه جلا ل (۱۳۹۶). بنیادگرایی یهو دی و نظام اسراییل. تهران: دانشگاه امام صادق(ع). 
● زعیتر، اکرم (۱۳۸۸). سرگذشت فلسطین. برگردانِ اکبر هاشمی رفسنجانی. قم: بوستان کتاب. 
● سروش‌نژاد، احمد (۱۳۸۷). صهیونیسم: نوزایی، استقرار و فروپاشی. تهران: نی. 

.

.

.