نظم نوین جهانی
نظم نوین جهانی (New world order):
* نکتۀ تستی: بدون توجه به ساختار دولت، ساختاری شبیه نظام‌های سیاسی کنفدرال دارد.
* نکتۀ تستی: در این نظام، فرهنگ که معناساز است اصالت دارد؛ و تمدن که امنیت‌ساز و رفاه‌ساز است، ضرورت دارد.
مفهوم نظم نوین جهانی، اشاره به پیدایش حکومتی تمامیت‌خواه برای سلطه بر جهان دارد.
مفهوم نظم نوین جهانی نخستین‌بار توسط جرج بوش پدر، چهل روز پس از اشغال شش ساعتۀ کویت توسط صدام، در یازدهم سپتامبر 1990 (26 دی‌ماه 1369) در کنگرۀ امریکا مطرح کرد. به همین روی؛ ائتلافی از 35 کشور شکل میگیرد و با طراحی و فرماندهی ارتشبد نورمن شوارتسکف پسر[1] (فرماندۀ سنتکام[2]) عملیات طوفان صحرا[3] در غرب آسیا اجرا می‌شود.
بنا به اقرار بوش پدر، حل بحران کویت تنها یک بهانه بود، چرا که اصل موضوع، اعلام موجودیتُ عصر هژمون امریکا بود. عضری که فرانسیس فوکویاما[4] آنرا «پایان تاریخ[5]» نامید، عصر یک نظام لیبرال دموکراسی در سراسر جهان.
اما این عصر، تنها بست سال طول کشید. چرا که در 11 سپتامبر 2001 شاهد سقوط در اوج هژمون امریکا هستیم. پس از حملات مشکوک یازدهم سپتامبر، امریکا بار دیگر به غرب آسیا لشکرکشی کرد[6] برای بالکانیزاسیون منطقه با عنوان «خاورمیانۀ جدید». هدف، سرنگونی هفت دولتِ عراق، سوریه، لیبی، سومالی، سودان، لبنان و در نهایت ایران بود و تشکیل اسرائیل بزرگ به وسعت نیل تا خلیج‌فارس.
اما به ادعای پیتر گالبرایت[7] (دیپلمات ارشد امریکا در جنگ اول و دوم خلیج‌فارس) در خاطراتش «جنگی که برای تضعیف جمهوری اسلامی به‌راه انداخته شد، تهران را به برترین موقعیت استراتژیک خود در طول چهار قرن اخیر رساند.»
در حال حاضر، نفوذ ایران در منطقع، از جنس گفتمانی و قدرت نرم است.
در همین راستا، هنری کسینجر ← از شکل‌گیری امپراتوری ایران در غرب آسیا سخن گفت (Horowitz; 2014)؛
یوشکا فیشر (وزیر خارجه سابق آلمان) ← ایران را بزرگترین برندۀ رقابت گسترش نفوذ در غرب آسیا دانست (Fischer; 2014)
فرید زکریا (مجری CNN و نظریه‌پرداز رئالیزم تهاجمی از دانشگاه هاروارد) ← نفوذ امریکا در غرب آسیا را با نفوذ ایران قابل همآوردی نمیداند (Zakaria; 2014)
او که برای نخستین‌بار از دموکراسی غیرلیبرال نام می‌برد، در کتاب[8] The Post–American World خود از افول قدرت امریکا و شکل‌گیری قدرت‌های دیگر بویژه در آسیا سخن گفت.
پینهاس اینباری (تحلیلگر مرکز جروزالم در رژیم صهیونیستی) ← از احتمال تبدیل ایران به یک ابرقدرت سخن راند (cbn.com)
راشل آوراهام (تحلیلگر مسائل خاورمیانه سردبیر جورزالم آنلاین) ← ایران را سلطان جدید خاورمیانه میخواند (Avraham; 2014)
فوکویاما نیز ← در مقالۀ سال 2021 خود از ادعای «پایان تاریخ» خود عقب‌نشینی کرد و از «پایان دوران امریکا» سخن گفت.
در حال حاضر شاهد فروپاشی هژمون امریکا هستیم و جهان در آستانۀ یک نظم جدید است.
بنا به رهنمودهای رهبر انقلاب (در جمع خبرگان در سال 1393)، وظیفۀ جمهوری اسلامی اولاً آماده‌سازی و تقویت کشور (با سرمایه‌گذاری در فرهنگ و علم و فناوری و اقتصاد؛ همچنین وحدت ملی و افزایش نسل جوان کشور) است و نیز پرهیز از تحلیل غلط همانند تسلیم در برابر سلطۀ غرب و ارزشهای غربی و فشارهای اقتصادی و سیاسی و نظامی غرب.
[1] . شوارتسکف پدر (ژنرال هربرت شوارتسکف/ سفیر ایالات متحده در تهران پس از جورج آلن)، از عوامل سقوط دولت مردمی مصدق و از بنیانگذاران ساواک در ایران بود.
[2] . فرماندهی مرکزی ایالات متحده آمریکا/ یکی از شش ستاد فرماندهی کل نیروهای مسلح ایالات متحده آمریکاست
[3] . جنگ (اول) خلیج‌فارس در 1991/ جنگ کویت/جنگ اول عراق
[4] . Yoshihiro Francis Fukuyama
[5] . The End of History and the Last Man اند آف هیستوری اند لست من
[6] . جنگ دوم خلیج‌فارس در 2003 + جنگ بیست و سه روزه سال 2003 موسوم به جنگ سوم خلیج‌فارس یا نبرد الحواسم
[7] . Peter W. Galbraith
[8] . برگردانِ احد علیقلیان با نام جهانِ پس از امریکا و نیز برگردانِ احمد عزیزی با نام جهانِ پساامریکایی.
بخش : سایر دروس ◄
برچسب : اصول-و-مبانی-روابط-بین-الملل , درس-اصول-روابط-بین-الملل , روابط-بین-الملل , نظریه-روابط-بین-الملل , نظریه-های-روابط-بین-الملل , نظم-نوین-جهانی , کلاسهای-دکتر-روح-الله-تقی-نژاد ,