www.intRel.Politics.Blog

 روش فرارفتارگرایی 

برآیندِ تقابلِ روش‌شناختی میان سنت‌گرایی و رفتارگرایی نیز ⇐ منجر به ظهور فرارفتارگرایی بعنوان یک سنتز گردد.

در واقع؛ حاصل و نتیجۀ مناظرۀ دوم می‌شود پیدایش فرارفتارگرایی؛ بویژه در واکنش به ایراداتی که بر رفتارگرایی وارد گردید؛ چرا که رفتارگرایی برخلاف ادعاهایش، انتظارات اولیه در تولید دانشِ کمّی و نظریۀ تجربی و قابل راستی‌آزماییِ تجربی را برآورده نساخت.

این ناکامی سبب شد حتی در میان خود رفتارگرایان نیز فردی مانند ایستون که از پیشگامان روش کمّی بود، از ورود روابط بین‌الملل به عصر فرارفتارگرایی در دهۀ 1970 سخن بگوید.

پس فرارفتارگرایی به نوعی ← تلاش برای تکمیل رفتارگرایی با برخی از اصول سنت‌گرایی بود. پس فرارفتارگرایی تلفیقی از رفتارگرایی و سنت‌گرایی است و در صدد رفع ایرادات هر دو برآمد.

از ویژگی‌های فرارفتارگرایی در مطالعۀ روابط بین‌الملل ← تأکید بر نظریه‌های میان‌بُرد است. یعنی توجه به جنبه‌های کیفی + و کمّی (تعاملات میان متغیرهای مستقل و وابسته)

 مهمترین انگاره‌های فرارفتارگرایی: 

❶  تعامل واقعیت (👀) و ارزش (✝) (ذهن و عین) ← امکان جدای ارزش‌های پژوهشگر (نظریه‌پرداز) از پژوهش (نظریه) وجود ندارد. پس نظریه و علم و پژوهشِ بیطرف و عاری از ارزش نداریم.

❷  تلفیق کمّی‌گرایی با کیفی‌گرایی ← هیچکدام از ایندو روش اصالت و ارجحیت ندارد بلکه به فراخور موضوع گزینش می‌شوند.

❸  اولویت محتوا بر روش ← انتخاب روش مطالعه باید براساس ماهیت و محتوای مشکلات و موضوعات روابط بین‌الملل باشد.

❹  باور به بی‌قاعدگی‌ها در روابط بین‌الملل ← برخلاف رفتارگراها، پدیده‌های بین‌الملل قاعده‌مند نیستند و بسیار پیچیده‌تر از آن هستند که بتوان در قالب قانونمندی‌های عام درآورد.

❺  تأکید بر مطالعات مقایسه‌ای در روابط بین‌الملل ← برخلاف سنت‌گرایی که «ابعاد بسیاری» از «یک پدیده» را مطالعه می‌کرد، و برحلاف رفتارگرایی که «ابعاد اندکی» از «پدیده‌های بسیاری» را بررسی می‌کرد، در فرارفتارگرایی، «چندین متغیر» از «چندین پدیده» مورد مطالعۀ تطبیقی قرار می‌گیرد.

❻  مطالعۀ روابط میان گروه‌ها و طبقات مختلف (نه فقط میان دولت‌ها)

❼  تأکید روی مطالعۀ مسایل و مشکلات جهان سوم ← فرارفتارگرایان، روابط بین‌الملل را از اروپامداری خارج می‌سازند.

❽  تأکید بر مطالعات حل‌المسایلی[1] (کاربردی) ← دانش روابط بین‌الملل باید به حل مشکلات بشریت بپردازد و راه‌حل ارائه دهد.

❾  ضرورت برقراری پیوند میان «سیاست نظری» و «سیاست عملی» ← پژوهشگران و نظریه‌پردازان روابط بین‌الملل باید بصورت فعالان عرصۀ بین‌الملل وارد شوند تا مشکلات بشری حل گردد. (مانند کنفرانس‌های پاگواش[2] که تجلّی این پیوند نظری و عملی است.)