«سرفصل ها و منابع درس مسائل سیاسی-اجتماعی و راهبردی دفاع مقدس»
سرفصل‌ها و منابع درس
مسائل سیاسی-اجتماعی و راهبردی دفاع مقدس
Socio-Political and Strategic Issues of the Sacred Defence
تعداد واحد: 2
تعداد ساعت: 32
دروس پیش‌نیاز: –
نوع واحد: جبرانی ☐ پایه ☐ تخصصی ☒ اختیاری ☐ نظری ☒ عملی ☐
آموزش تکمیلی عملی: ندارد ☒ دارد ☐ (سفر علمی ☐ کارگاه ☐ آزمایشگاه ☐ سمینار ☐)
آزمون: نوشتاری ☒ عملکردی ☐
استاد: دکتر تقی نژاد
هدف درس: در این درس، دفاع مقدس تحلیل محتوایی و عینی گردیده و الگوی اسلامی–ایرانی آن ترسیم و تجارب و دستاوردها تبیین می‌شود و در ضمن آن، دانشجو با ماهیت علل و عوامل جنگ آشنا می‌شود.
شرح درس: آشنایی دانشجویان با شرایط، زمینه‌ها و دلایل آغاز جنگ تحمیلی و سیر مراحل نظامی و سیاسی آن، تبیین اهداف استکبار جهانی از تهاجم به ایران، تبیین و ترسیم الگوی دفاع مقدس و تحلیل پیام و پیامدهای ملی، منطقه‌ای و جهانی جنگ تحمیلی و دفاع مقدس، تبیین کارآمدی نظام ولایت فقیه در دفاع از استقلال و تمامیت ارضی.
جلسۀ اول
گفتار: مفاهیم و کلیات
● تعریف جنگ
● انواع جنگ
● جهاد دفاعی در اسلام
جلسۀ دوم
گفتار: مفاهیم و کلیات
● نظریه‌های جنگ
● نگاه فلسفی به جنگ
● نگاه حقوقی به جنگ
● نگاه اخلاقی به جنگ
● نگاه دینی و ارزشی به جنگ
جلسۀ سوم
گفتار: تأثیرات کلان جنگ بر ابعاد مختلف حیات انسان و جامعه
● تأثیرات جنگ بر ابعاد اقتصادی و اجتماعی
● تأثیرات جنگ بر اخلاق، ارزش‌ها و باورها
● تأثیرات جنگ بر سیاست
● تأثیرات جنگ بر ناسیونالیسم
جلسۀ چهارم
گفتار: چرایی جنگ عراق علیه ایران
● رویکرد براندازی نظام استکبار در قبال انقلاب اسلامی ایران
● بازتاب و الهام‌بخشی انقلاب اسلامی ایران و عکس‌العمل رژیم‌های مرتجع منطقه
● زمینه‌های انقلاب اسلامی در عراق
● رژیم بعث و انقلاب اسلامی ایران
جلسۀ پنجم
گفتار: شرایط جمهوری اسلامی در آغاز جنگ تحمیلی عراق علیه ایران
● شرایط عمومی
● شرایط اجتماعی و فرهنگی
● شرایط اقتصادی
● شرایط امنیتی
● شرایط نظامی
● شرایط سیاسی
جلسۀ ششم
گفتار: چگونگی شکل‌گیری دفاع مقدس
● ارتش، ژاندارمری و شهربانی
● سپاه پاسداران انقلاب اسلامی
● کمیته‌های انقلاب اسلامی
● ستاد جنگ‌های نامنظم
● فداییان اسلام
● دفاع همه‌جانبۀ مردمی و تشکیل بسیج
جلسۀ هفتم
گفتار: تاریخچۀ عملیات‌های دفاع مقدس 1
جلسۀ هشتم
گفتار: تاریخچۀ عملیات‌های دفاع مقدس 2
جلسۀ نهم
گفتار: فرهنگ جبهه
● ادبیات جبهه
● خاطرات جنگ و ادبیات فارسی
● فضای فرهنگی جبهه
جلسۀ دهم
گفتار: جامعه‌شناسی دفاع مقدس پیامدهای اجتماعی دفاع مقدس
● دفاع مقدس و مسألۀ مهاجران جنگی (جابه‌جایی انبوه جمعیتی)
● دفاع مقدس و خودباوری ملی
● دفاع مقدس و سرمایۀ اجتماعی
جلسۀ یازدهم
گفتار: جامعه‌شناسی دفاع مقدس پیامدهای فرهنگی دفاع مقدس
● دفاع مقدس و فرهنگ عمومی
● دفاع مقدس و هنر (موسیقی، سینما، تئاتر، نقاشی، هنرهای تجسمی)
● دفاع مقدس و ادبیات (شعر، قصه، رمان، خاطره‌نویسی، فیلمنامه)
● دفاع مقدس و فرهنگ سیاسی
جلسۀ دوازدهم
گفتار: جامعه‌شناسی سیاسی دفاع مقدس (آثار سیاسی دفاع مقدس)
● دفاع مقدس و گفتمان انقلاب اسلامی
● دفاع مقدس و مشارکت سیاسی
● دفاع مقدس و ثبات سیاسی
● دفاع مقدس و همبستگی ملی
● دفاع مقدس و هویت ملی
جلسۀ سیزدهم
دفاع مقدس و نهادسازی (نظامی، امنیتی، اقتصادی، اجتماعی و سیاسی)
● دفاع مقدس، قدرت ملی و اقتدار
● دفاع مقدس و امنیت ملی
● دفاع مقدس و نظریه‌های جنگ
جلسۀ چهاردهم
گفتار: دفاع مقدس و سیاست و حکومت در ایران
● تأثیر دفاع مقدس بر تثبیت انقلاب اسلامی ایران
● تأثیر دفاع مقدس بر تثبیت و غلبۀ جریان اسلام‌گرا بر سایر جریان‌های سیاسی
● تأثیر دفاع مقدس بر رقابت سیاسی و انتخابات؛ دهۀ اول انقلاب اسلامی ایران
● تأثیر دفاع مقدس بر تقویت اسلام سیاسی در ایران و منطقه
جلسۀ پانزدهم
گفتار: ساختار و سازمان‌های بین‌المللی و جنگ عراق علیه ایران
● سازمان ملل
● جنبش عدم تعهد
● سازمان کنفرانس اسلامی
● اتحادیۀ عرب
● شورای همکاری خلیج فارس
جلسۀ شانزدهم
گفتار: چگونگی شناخته شدن عراق به عنوان متجاوز و اعلام آن از سوی دبیر کل وقت سازمان ملل
مهمترین منابع درس (ویژۀ کنکور کارشناسی ارشد):
● جوادی ارجمند، محمدجعفر و علیرضا صدرا و حسین نوروزی (۱۳۹۲). بررسی مبانی نظری و روند سیاسی و بین‌المللی دفاع مقدس. تهران: بنیاد حفظ آثار و ارزش‌های دفاع مقدس.
● درودیان، محمد (۱۳9۴). جنگ ایران و عراق؛ موضوعات و مسائل. چاپ دوم. تهران: سمت.
● دری، حسن (۱۳۹۱). ریشه‌ها و علل وقوع جنگ ایران و عراق (مجموعه مقالات). تهران: مرکز اسناد و تحقیقات دفاع مقدس.
● متقی ابراهیم (۱۳۸۸). نظام دو قطبی و جنگ عراق و ایران. تهران: مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ.
● مرادپیری، هادی و مجتبی شریفی (۱۳۹۵). آشنایی با علوم و معارف دفاع مقدس. تهران: سمت.
برخی از منابع پیشنهادی برای مطالعۀ بیشتر، (و کنکور دکترای تخصصی Ph.D) افزون بر منابع بالا:
● ادیبی سده، مهدی (۱۳۸۱). جامعه‌شناسی جنگ و نیروهای مسلح. تهران: سمت.
● اردستانی، حسین (۱۳۸۸). رویارویی، استراتژی‌ها. تهران: مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ.
● امام خمینی (۱۳۸۶). دفاع مقدس در اندیشه امام خمینی. تهران: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی.
● امام خمینی (۱۳۸۷). جنگ و دفاع در اندیشه امام خمینی. تهران: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی.
● بوتول، گاستون (۱۳۸۰). جامعه شناسی جنگ. برگردانِ هوشنگ فرخجسته. تهران: علمی و فرهنگی.
● حشمت‌زاده، مشیری (۱۳۷۹). ارتباطات و امنیت ملی در جنگ ایران و عراق. تهران: مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ سپاه پاسداران.
● درودیان، محمد (۱۳۸۴). علل تداوم جنگ. تهران: مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ سپاه پاسداران.
● درودیان، محمد (۱۳۸۴). پرسش‌های اساسی جنگ (الف). تهران: مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ سپاه پاسداران.
● درویشی، فرهاد (۱۳۸۶). جنگ ایران و عراق. تهران: نشر مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ.
● ساسانی، فرهاد (۱۳۸۷). خاطره و گفتمان جنگ. تهران: سوره مهر.
● سهرابی، محمد (۱۳۸۶). استراتژی دفاعی در اندیشه امام خمینی(ره). تهران: عروج.
● غفوری، علی (۱۳۸۸). صد جنگ بزرگ تاریخ. تهران: هیرمند.
● قاسم‌پور، محمد مهدی (۱۳۸۸). مباحثی درباره پایان جنگ عراق و ایران (مجموعه مقالات). تهران: مرکز اسناد و تحقیقات دفاع مقدس.
● کاپلو، تئودور و پاسکال ونسن (۱۳۸۹). جامعه‌شناسی جنگ. برگردانِ هوشنگ فرخجسته. تهران: جامعه‌شناسان.
● کینگ رالف و افرایم کارش (۱۳۹۰). جنگ ایران و عراق. برگردانِ سید سعادت حسینی دمایی. تهران: مرکز اسناد و
تحقیقات جنگ.
● گیویان عبدالله (۱۳۶۸). جنگ و برخی ملاحظات اجتماعی حماسه مقاومت (جلد ۱). تهران: معاونت فرهنگی و تبلیغات ستاد فرماندهی کل قوا.
● می یر، پیتر (۱۳۷۶). جامعه شناسی جنگ و ارتش. برگردانِ علیرضا از غندی ، محمد صادق مهدوی. تهران: قومس.
● می یر، پیتر (۱۳۸۷). ماهیت انسانی و کارکرد جنگ در تکامل اجتماعی (مجموعه مقالات خاطره گفتمان و جنگ). برگردان و گردآورنده فرهاد ساسانی. تهران: سوره.
● مصباح یزدی، محمدتقی (۱۳۸۳). جنگ و جهاد در قرآن. قم: موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی.
منصوری لاریجانی، اسماعیل و حسن رسولی (1380). تاریخ دفاع مقدس. تهران: خادم الرضا(ع).
● هاوارد، مایکل (۱۳۷۷). کلاورویس و نظریه جنگ. برگردانِ غلامحسین میرزاصالح، تهران: طرح نو.
.
.
.
بخش : مسائل سیاسی-اجتماعی و راهبردی دفاع مقدس ◄
برچسب : syllabus , درس-دفاع-مقدس , سرفصل-درس-دفاع-مقدس , سرفصل-دروس , مسائل-سیاسی-اجتماعی-و-راهبردی-دفاع-مقدس , منابع-درس-دفاع-مقدس , کلاسهای-دکتر-روح-الله-تقی-نژاد ,