«اصول و مبانی روابط بین الملل 1 | جلسه 8»
گفتار: مناظرۀ چهارم مطالعۀ روابط بین‌الملل
● خِرَدگرایی در بــرابـــر تأمل‌گرایی
● خِرَدگرایی (شاملِ نئورئالیزم در برابـر نئولیبرالیزم: مناظرۀ نو–نو)
مناظرۀ چهارم روابط بین‌الملل
مناظرۀ چهارم، مناظرۀ نظری میان خردگرایی[1] (نئورئالیزم و نئولیبرالیزم) ↔ و تأمل‌گرایی (یا بازتاب‌گرایی یا بازاندیش‌گرایی[2]) است؛ (در واقع میان اثبات‌گرایی ↔ و فرااثبات‌گرایی).
در این جلسه خِرَدگرایی را توضیح خواهیم داد و دو جلسۀ بعد نیز درباره مناظرۀ نظریِ چهارم و همچنین نظریه‌های بازاندیش‌گرایی به سخن خواهیم نشست.
خِرَدگرایی
خردگرایی در نیمۀ دوم دهۀ ۱۹۸۰ آغاز و در طول دهۀ ۱۹۹۰ به اوج خود رسید و تا کنون نیز به گونه‌های مختلف در جریان است.
خردگرایی که نگاهی علم‌گرایانه و با خِرَد انسانی به واقعیات دارد، دربرگیرندۀ دو نظریۀ «نئورئالیزم» و «نئولیبرالیزم» می‌شود که علیرغم تفاوت در برخی انگاره‌ها، در اصول معرفت‌شناسی و روش‌شناسی و برخی اصول هستی‌شناسی مشترک هستند.
نئورئالیزم و نئولیبرالیزم؛
از نظر هستی‌شناسی:
۱) بر نظریۀ انتخاب عقلانی استوار هستند.
۲) بازیگران سیاسی (دولتی و غیردولتی) کنشگران عاقل هستند و در پی تأمین منافع خود هستند.
۳) هویت و منافع بازیگران ⇒ بصورت خودبخودی شکل می‌گیرد (یعنی جامعه و تعامل اجتماعی، نقشی در تکوین هویت و تعریف منافع آنها ندارد.)
۴) نظام بین‌الملل، قلمروی راهبردی است (تنها بازیگران دولتی در آن در پی تأمین حداکثریِ منافع خود هستند.)
از نظر معرفت‌شناسی و روش‌شناسی:
هر دو به شناخت و روش علمیِ تجربی پای‌بند هستند (کشف و تبیین قوانین علّی + ارائۀ گزاره‌های تحلیلی آزمون‌پذیر).
بدلیل باور به روش علمیِ تجربی + و پژوهش عقل‌گرا ⇐ به آن خردگرایی می‌گویند.
مناظرۀ نو–نو
در دهۀ 1980 با تغییرات و تحولاتی که میان دو پارادایم رئالیزم و لیبرالیزم پدید آمد، شاهد پیدایش نظریه‌های نئورئالیزم و نئولیبرالیزم هستیم که در نتیجۀ آن، یک مناظرۀ فرعی[3] را در امتدادِ مناظرۀ بیناپارادایمی دهۀ 1970 داشتیم.
هر چند این تغییرات در درون دو پارادایم رئالیزم و لیبرالیزم ارائه گردیدند اما با آن دو پارادایم کلاسیک متفاوت بودند؛ درنتیجه موضوعات و محتوای مشاجره در این مناظرۀ فرعی نیز متفاوت با مناظرۀ سوم بودند.
در جلسۀ بعد نیز دربارۀ نظریه‌های فمینیزم یا زن‌باوری و نظریۀ زیست‌محیطیِ روابط بین‌الملل و سازه‌انگاری در جلسۀ بعدی سخن خواهیم گفت.
○ دربارۀ نظریۀ نئورئالیزم «اینجـا» را بخوانید.
○ دربارۀ نظریۀ نئولیبرالیزم «اینجـا» را بخوانید.
[1] . Rationalism
[2] . Reflectivism / Reflexivism
[3] . Sub–debate
بخش : اصول و مبانی روابط بین الملل ◄
برچسب : اصول-و-مبانی-روابط-بین-الملل , درس-اصول-روابط-بین-الملل , روابط-بین-الملل , سرفصل-درس-اصول-و-مبانی-روابط-بین-الملل , منابع-درس-اصول-و-مبانی-روابط-بین-الملل , کلاسهای-دکتر-روح-الله-تقی-نژاد ,