«اصول و مبانی روابط بین الملل 1 | جلسه 4»
جلسۀ چهارم
● آرمانگرایی در بــرابـــر واقعگرایی
مناظره‌های روابط بین‌الملل
بر اساس روایت تاریخ‌نگاریِ رایج در روابط بین‌الملل، تا کنون چهار مناظرۀ نظری بزرگ[1] در این رشته رخ داده است که مهمترین و تأثیرگذارترین رهیافت‌های نظری در روابط بین‌الملل در آن به مجادلۀ نظری پرداختند.
از منظر تاریخ‌نگاری انتقادی اما بر این روایت متعارف و رایج، انتقاداتی وارد شده است. لیکن نیز در چارچوب همین مناظره‌ها، به بیان مهمترین نظریه‌ها و رویکردهای روابط بین‌الملل خواهیم پرداخت.
مناظرۀ اول: پس از جنگ جهانی اول و بلافاصله پس از تأسیس رشتۀ روابط بین‌الملل رخ داد که دو مکتب نظریِ آرمانگرایی و واقعگرایی در مورد «ماهیت و محتوا»ی روابط بین‌الملل به مجادلۀ نظری پرداختند (بیشتر بُعد هستی‌شناختی داشت یعنی بر سر حوزه و موضوع روابط بین‌الملل بود).
○ دربارۀ مناظرۀ اول، «اینجـا» و اینجـا را بخوانید.
مناظرۀ دوم: در دهه‌های 1950 و 1960 جدال نظری میانِ سنت‌گرایی و علم‌گرایی (رئالیزم و رفتارگرایی) بود که در مورد «روش مناسبِ مطالعۀ» روابط بین‌الملل بود یعنی مناظره‌ای متدلوژیک بود.
○ دربارۀ مناظرۀ دوم، «اینجـا» را بخوانید.
مناظرۀ سوم: نیز بصورت مناظرۀ بیناپارادایمی میان سه پارادایم رئالیزم، لیبرالیزم (یا تکثرگرایی) و مارکسیزم (یا ساختارگرایی) بوقوع پیوست.
○ دربارۀ مناظرۀ سوم، «اینجـا» را بخوانید.
مناظرۀ چهارم: که هم‌اینک در آن بسر می‌بریم[2]، میان خِرَدگرایی (شامل: نئورئالیزم و نئولیبرالیزم) از یکسو، و تأمّل‌گرایی (یازتاب‌گرایی /یا بازاندیش‌گرایی) (شامل: نظریه‌های انتقادی بمعنای عام آن: یعنی نظریۀ انتقادیِ خاص یا فرانکفورتی، نظریۀ پساساختارگرایی، نظریۀ فمینیزم، نظریۀ پست‌مدرنیزم) از سوی دیگر بوقوع پیوست. در امتداد مناظرۀ چهارم نیز رهیافت سازه‌انگاری ظهور کرد که در برابر و در میانۀ خِردگرایی و بازاندیش‌گرایی قرار دارد.
○ دربارۀ مناظرۀ چهارم، «اینجـا»، «اینجـا» و «اینجـا» را بخوانید.
این جلسه، مناظرۀ اول مطالعۀ روابط بین‌الملل یعنی مجادله میان آرمانگرایی در برابر واقعگرایی را خواهیم داشت یا تأکید بیشتر روی آرمانگرایی و جلسۀ بعدی نیز واقعگرایی را مفصل‌تر تبیین خواهیم داشت.
مناظرۀ اول مطالعۀ روابط بین‌الملل:
پس از تأسیس رشتۀ روابط بین‌الملل، در دهۀ 1920 و 1930یعنی فاصلۀ میان دو جنگ جهانی، دو نظام اندیشگیِ آرمانگرایی[3] و واقعگرایی[4] وارد حوزۀ مطالعاتی روابط بین‌الملل گردیدند که در نهایت پس از وقوع جنگ جهانی دوم، این مجادله با پیروزی واقعگرایی پایان یافت.
از نظر تاریخ‌نگاری انتقادی اما، این یک روایت اسطوره‌ای و برساختۀ خود واقع‌گرایان است و نه در عمل؛ ضمن اینکه در دنیای بیرون، هیچ فرد آرمانگرایی را نمی‌توان یافت! حتی نام آرمانگرایی را نیز خود واقع‌گرایان ابداع کرده‌اند.
○ دربارۀ رویکرد «آرمانگرایی» در روابط بین‌الملل، «اینجـا» را بخوانید.
[1] . Great debates
[2] . از نظر دکتر مشیرزاده/برحلاف دکتر قوام که معتقد است در مناظرۀ سوم بسر می‌بریم یا دیدگاه دیگری که معتقد به حضور فعلی ما در مناظرۀ پنجم است.
[3] . Idealism ایده‌آلیزم یا آیدیالیزم
[4] . Realism
بخش : اصول و مبانی روابط بین الملل ◄
برچسب : اصول-و-مبانی-روابط-بین-الملل , درس-اصول-روابط-بین-الملل , روابط-بین-الملل , سرفصل-درس-اصول-و-مبانی-روابط-بین-الملل , منابع-درس-اصول-و-مبانی-روابط-بین-الملل , کلاسهای-دکتر-روح-الله-تقی-نژاد ,